Ud Sapı Atması
Ud sapı şu sebeplerle atar;
Ud sapı kurumamış sap ağacının takılmasıyla, doğru kesilmemiş, ağacın damarlarının bozuk veya dönmüş kısımlarının Uda takılması sonucunda gerçekleşebilir. Bunun yanısıra Ud enstrümanının nemli, sıcak, soğuk, kurak bölgelerde ani değişikliklerle yer değiştirmesi sonucunda incelendiğinde sapta atma gerçekleşebilir.
Ud tesviyesinde yüksek tel tansiyonu (gerilimi) sapı ve ses tablasını çekerek, sapın öne gelmesini veya sapta çevresel açı bozuklukları yaratabilir. Ud sapı tekneden ayrılabilir, burguluk ve sap arasındaki bağlantı kopabilir. Ud yapımcısı gerekli önlemleri ve tedbirleri alarak sağladığı Ud enstrümanını, icracı korumadığı müddetçe enstrümanın ömrü kısalacaktır.
Ud Teknesinin Ayrılması
Udun tekne dilimleri birbirinden ayrılabilir. Ud yere düşmüş, sert bir cisimle karşılaşmış veya üzerine beklenmedik bir ağırlık gelmişse, tekne dilimleri birbirinden ayrılabilir, çatlayabilir veya kırılabilir.
Ud Ses Tablasının Çatlaması veya Kırılması
Ud için en riskli ve büyük sorunlardan biri de ses tablası diye tabir ettiğimiz, Ud kapağının hasar görmesidir. Bazen geri dönüşü olmayabilecek şekilde kırıklar, çatlaklar ve ayrılmalar gerçekleşir. Bu durumlarda tamir zorlaşabilir veya imkânsızlaşabilir. Ud ses kapağının değişmesi gerekebilir. Ani mızrap haretkelilikleri, çarpma, Ud akordunun doğru yapılamaması, doğru tel tercih edilmemesi gibi nedenlerden Ud ses tablasında meydana gelecek kusurlar dikkate alınmalıdır.
Ud Telinde Cızırdama
Ud çalım esnasında klavyede tel cızırtısı oluşuyorsa bunun birden fazla sebebi olabilir. Ud teli doğru takılmamış olabilir. Teller fazla eskimiş ve koma yapıyor olabilir. Ud telinin bağlantı yerlerinde hatalı düğümler yapılması bunun sebeplerinden biridir. En riskli tel cızırdama sebebi Ud tesviyesinde klavyede doğru işlemlerin yapılmayışıdır. Ud klavyesinde doğru ağaç kullanılmaması neticesinde, klavyede oluşabilecek boşluklar ve tel kaynaklı ezilmeler cızırdamalara sebebiyet verir. Udun cızırtı yapması her zaman icracı tarafından değil Luthier tarafından da sebep olabilir.
Ud Burgularının Kayması, Sıkışması
Ud enstrümanında burgulukta burgular için açılan konik açının doğru gerçekleşmemesi, burguların yeteri koniklikte tıraşlanmaması, burgulukta burguların yerleşeceği alandaki ağacın ince olması, kesim açısı hatalı burguların kullanılması burguların sıkışmasına, aniden boşalmasına, akord sorunlarına sebebiyet verecektir. Ud yapımcısının tercih edeceği burguların özenle seçilmesi, açısı bozuk burguların Uda takılmaması çok önemlidir. İyi bir Ud akordu için hafif miktarda pudra sürülmelidir. Pudra dışında herhangi bir şekilde kurşun kalem ya da boya vb. maddeler burgulara asla sürülmemelidir.
Yukarıda anlattığımız sorunları yaşıyorsanız, mutlaka Udunuzu tamir için götürmelisiniz.
Ud Tamiri
Ud tamiri yerine göre çok zor olabilen bazen imkânsızlaşan çalgıdır. Ud elemanlarının başlıca ses tablası, tekne, sap, burguluk ve klavye bileşenlerinin riskleri bulunmaktadır. Sap atması, tekne kırılması, ses tablasının çökmesi veya yerinden ayrılması hâlinde Udun tamire götürülmesi gerekmektedir. Bazı riskli durumlarda Ud tamiri oldukça güçleşir, bazı durumlarda Ud çalgısı akustik değeri göz ardı edilerek, anıt değeri taşıması üzere müzeye kaldırılabilir. Bu süreçte hasarlı Udun restorasyonu yapılmaktadır. Udun çalınması yerine onun tarihsel değerleri baz alınarak, görünümünün eski hâline yakın bir düzlemde gösterilmesi sağlanır. Bazı durumlarda da her iki amaç gözetilebilir. Bu süreçler Ud yapımcısı ile Udu atölyeye getiren kişi arasında bir uzlaşı olur.