Ud Müzik Aleti Nedir
Ud çalan icracıya Udi denir.
Ud, perdesiz ve mızrapla çalınan bir müzik aletidir. Sap uzunluğu 19.5 cm olmakla birlikte, tel boyu 58.5 cm’ye denk gelmektedir. Udun sap dibinden ses delik merkezine olan mesafesi 19.5 cm, ses deliği merkezinden dip eşiğine dek uzaklığı da 19.5 cm’dir. Ud 3 bölümde 19.5 cm’in esas alınmasından kaynaklı tel boyu 58.5 cm olarak belirlenmiştir. Toplam 11 teli vardır. 5 sıra ikişerli tel dizilirken, en üst tel teklidir. En alt dört teli misina teldir. Diğer sargı teller ipek üzerine çekilmiştir. Lavtaya nazaran sesleri köşesizdir.
Ud beş bölümden oluşur. Tekne, kapak, sap, burguluk ve teller bu beş elemanı temsil eder. Ud yapımına tekneden başlanır, sırasıyla sap takılır ardından kapak yerleştirilir. Bu işlemler bittikten sonra klavye takılır. Ud teknesi geniş ve derindir.
Tüm enstrümanlarda olduğu gibi Ud enstrümanında da göğüs bölgesi oldukça önemlidir. Göğsün yani kapağın ince, balkonların adil bir şekilde tasarlanarak yerleştirilmesi gerekmektedir. Profesyonel enstrümanlar adetle ve sabırla ortaya çıkar, seri ve sıra hâle yapılan fabrikasyon enstrümanlar kötü imâl edildiklerinden ses dengeleri olmaz, kalitesiz ve korunaksızdırlar. Bu nedenle her türlü enstrümanda olduğu gibi Ud için de sipariş bazlı çalışılmalıdır.
Ud Akordu – Kaç Çeşit Ud Akordu Vardır – Ud Nasıl Akord Edilir
Ud akord etme için aşağıdaki aşamaları sırayla okuyarak kendi Ud enstrümanınızın akort düzenini bulabilirsiniz.
4 çeşit Ud akordu vardır:
Geleneksel Ud akordu inceden kalına akortlanacak şekilde SOL-RE-LA-Mİ-RE akorduna çekilir.
Çağdaş altı telli Ud akordu SOL-RE-LA-Mİ-RE-LA akorduna çekilir.
Bacanos’un Ud akord düzeninde yaptığı yenilikle; SOL-RE-LA-Mİ-Sİ-FA akorduna çekilir.
Cinuçen Tanrıkorur’un Ud akort sisteminde SOL-RE-LA-Mİ-Sİ-Mİ olarak tasarlanmıştır.
Ud Mızrabı Nasıl Seçilmeli Tutuşu Nasıl Olmalı
Ud eski tarihlerde kartal kanadından yapılan teleğin zeytinyağında dinlendirilmesiyle çalınırdı. Bunun yerine modern dünyada plastik, bağa, boynuz Ud mızrapları kullanılmaktadır. Hem daha dayanıklı hem de ergonomik olması, maliyet ve bulunabilirliği de söz konusu olduğu için başlıca tercih sebepleridir.
Ud mızrabı kişiye göre değişebilir. Bazı icracılar yumuşak ve hafif tonlar elde etmek için yumuşak, elastik yapısı gergin olmayan plastik ud mızrapları tercih etmektedir. Bilâkis, gergin ve yüksek tansiyonlu Ud icrası için daha sert malzemeler tercih edilir.
İcracı kendi çalım rahatlığını ve sürekliliğini düşünerek mızrabını seçmeli gerekirse birden fazla mızrap bulundurarak el kabiliyetini geliştirmelidir.
Udun kolay ve keyifli çalınabilmesi için Ud tutuş pozisyonunu bilmek gerekir. Ud pozisyonu sağlamak için sağ kol ve sağ diz ile Ud teknesi baskılanmalıdır. Sağ kol ile Ud üzerinde sarılma pozisyonu da kurmak gereklidir. Aksi durumda Ud elinizden kayabilir, bu da çalım zorluğu yaratır.
Ud Nasıl Çalınır
Udun doğru akort edildiğine emin olunmalı. Alt teller akortlanmak istenirse sol burgular hareket ettirilmeli, üst tellerin akortlanması için de üst burgular hareket ettirilmeli. Ud göğüs hizasına paralel durmalı, vücuttan biraz uzakta ve sol ele rahatlık sağlayacak pozisyon kurulmalı. Ud çalarken parmaklardaki baskı kontrol edilmeli, doğru ve en önemlisi bilinçli baskı uygulanmalı.
Ud Hangi Ülkeye Ait
Ud ya da Ut olarak tabir edilen bu müzik aleti Farabi’nin icat ettiği enstrüman olarak bilinse de, Farabi’den öncelerde minyatür ve çeşitli kabartmalarda Uda benzeyen müzik aletleri bulunmuştur. Farabi Uda hâkim bir müzik icracısı olması nedeniyle, mucidi olarak tanınmıştır. Uda akord düzeni getirmesiyle tanınmasının meşru bir sebebi vardır. Günümüzde çalınan Ud akord düzeni Farabi’ye aittir. Kendisi tarafından geniş ve tatmin edici bilgi aktarmayı başarmıştır. Döneminde 4 sıra tel olduğu tespit edilmiş, ancak kendisi bir sıra daha tel eklemiştir.
Ud Türk Müzik Aleti Mi
Ud Türk müzik aleti olmamasına karşın, insanlık tarihinin en eski müzik aletlerinden biridir. 20. yy. başlarından itibaren Türk müzik sistemi içinde güçlü bir yer etmiştir. Yaygın biçimde Arap coğrafyasında çalınmaktadır. Araplarda, Türkiyelilerde, Avrupalılarda kullanımı mevcuttur.
Kaliteli Bir Ud Nasıl Anlaşılır
Ud için kalite göstergesi, sesin dengeli ve rahat ortaya çıkmasıdır. Ud klavyesinde baskılar sonucunda sesin rahat duyulabiliyor olması gerekir. Ses uzaması (sustain) süresinin uzunluğu mutlaka bulunmalıdır. Sap, tekne, kapak ve burguluğun dayanımının oldukça iyi durumda olması gerekir. Udun kaliteli olmasını sağlayan başka bir unsur da yapımcının işinin arkasında durmasıdır. Bir müzik aleti üzerinde boya kullanılmışsa, bu kalitesiz ağaç kullanıldığının ve aldatma yöntemi olduğunun temel göstergesidir. İyi bir müzik aletinin ağacının boyanmaya ihtiyacı yoktur.
Ud Çalmayı Öğrenmek Zor Mu
İlgi gösterilen her şey mutlaka öğrenilir. Hiçbir şey mümkünsüz değildir. Herkes her yaşta Ud çalabilir.